కపిల రాంకుమార్ || సాహితీ స్రవంతి ||

కపిల రాంకుమార్ || సాహితీ స్రవంతి ||

సారస్వత స్రవంతి - కవి గాయక విపంచి
వచన పద్య కవితల - గేయ వ్యాస కళాకేళి!

అదును పదును కల్పించి
అంకురాలుమొలకెత్త
సాహిత్యపువన సొబగులు
గుబాళించు పూదోట!

మత తత్వం - కుల తత్వం
ఉగ్రవాద విధ్వంసాలను
నిలువరించు సంకల్పం
నిలుపుకున్న దీరత్వం!

చిరుజల్లులా, వానలా
వాగులా, జీవ నదిలా
అనునిత్యం పారేందుకు
పచ్చదపు గీతంలా!

కవిత్రయ కరచాలన స్పర్శతో
గురజాడ శ్రీరంగం కాళోజిల
ఆదుగుజాడలలో బడుగులకై
మా నడకలు సాగిస్తూ!

కొత్త కొత్త వాదాలకు
వైరుధ్యపు భావాలకు
సమతుల్యం పాటిస్తూ
సంయమనం నెరపుతూ!

సహకారం పొందుతూ
సహజీవన సాగిస్తూ
'' సాహితీ స్రవంతి'' గా
ప్రస్థానం చేరేలా!

అంతరంగ విస్తరణతో
అంతర్జాల వ్యాప్తితో
కొనసాగుట మా లక్ష్యం
నూతన అరుణోదయం!

( ఖమ్మం జిల్లా సాహితీ స్రవంతి - ఆవిర్భవించి 15 వ వార్షికోత్సవానికి
సన్నిద్ధం అవుతున్న సందర్భంగా జయప్రదమైన 16.2.2014 నాటి విస్తృత
సమావేశానికి నా కవితాశంస ) సా.6.30

కపిల రాంకుమార్ |"MY MUM"||

కపిల రాంకుమార్ |"MY MUM"||

Where did it go?
My mother once asked
As the clock tick-tucked
And her life flew past
In the race against time
She led for most of the way
But the track was endless
Unlike her last day
(Take care of your father
Promise you will
As she passed on the baton
She would never spill)
So polish the stars
And fire up the sun
And put out some slippers
To welcome my mum
Find a new galaxy
And light up her name
Because life on planet Earth
Just won't be the same
--- |Michael Ashby|
(స్వేచ్చ్హనువానువాదం)
నా తల్లి ఒకసారి
గడియారం టిక్ టిక్‌ సవ్వడి ఆగినపుడు
అది ఎక్కడికెళ్ళిందని ప్రశ్నించి
ఆమె జీవితం గతించటానికి వెళ్లింది
కాలానికి వ్యతిరేకంగా పరుగుల దిశలో
ఆమె విధంగా అత్యంత చివరి కాలం కోసం దారితీసింది
కానీ మార్గం అంతులేని ఉంది
ఆమె చివరి రోజు కాకుండా
(మీ తండ్రి సంరక్షణ తీసుకుంటానని
వాగ్దానం చేయాలంది
ఆమె రంగంనుడి నిష్క్రమిస్తుండగా )
కాబట్టి నక్షత్రాలు మెరుగును
సూర్యకాంతి తేజస్సును ఆర్పేందుకు
మా అమ్మకు స్వాగతం పలుకుతున్నట్లు
ఒక కొత్త పాలపుంత
ఆమె పేరు దేదీప్యమానంగా వెలగించటం కోసం
ఎందుకంటే భూమిపై అన్ని జీవితాలు
కేవలం ఒకేలా ఉండవని తెలియచెప్పినట్లుంది.
14.2.2014

|| సాహిత్యంలో ఇజాలు-నిజాలు ||

కపిల రాంకుమార్ || సాహిత్యంలో ఇజాలు-నిజాలు ||
'' అధునికత '' పదనిర్వచనానికి , '' సమకాలిక '' పద నిర్వచనానికి తేడా వుంది. ఆధుని క కాలవాచికా చెప్పుకునే అర్థం. ఒక కాలానికి ' ఆముక్త మాల్యద ఒక ఆధునిక గ్రంథం అని చిన్నయసూరి అంటారు. కొన్ని విలువల సంప్రదాయం, చారిత్రికనేపథ్యం మార్పులతొ మరికొన్నింటిని అభ్యుదయ కావ్యాలు అంటాము. సమకాలిక అంటే ఏక కాలంలోవచ్చిన కావ్యాలకు విశ్వనాథ, చలం,శ్రీశ్రీల రచనలను సమకాలిక సాహిత్యం అంటాం. రెండూ భిన్న ధోరణులను,వాదాలను, ప్రతిబింబిస్తూ సాహిత్య సృజనతో ముందుకొస్తాయి. సాహిత్య దృక్పథం దృష్ట్యా విశ్వనాథ ఆధునికుడు కాదు.
సమకాలీనత:- ఈ దృష్టితో చూస్తే ఆ కాలంలో వచ్చిన ఏ సాహిత్యమైనా సంప్రదాయం
గానీ, నవీనంకాని ఆధినికతే అనిపించుకుంటుంది.
ఆధినికత:- కాలంలో వచ్చే ఆర్థిక, సామాజిక, రాజకీయ మార్పులను గమనిస్తూ,
కాస్త దృక్కోణంలో కవితసృజనలో కావించడమే ప్రత్యేకతను సంతరించుకోవటంద్వారా
ఆఢునికతగా గుర్తింపబడుతుంది. కొన్ని విలువలు, తత్త్వాలు కలిగివుంటుంది. సామాజిక
ప్రయోజనం, హేతుబద్ధ శాస్త్రీయ దృక్పథం వాస్తవికతలపైఆధారపడటం అనే అంశాలను
ముడివేసుకుని సహిత్య దృక్పథం కలిగిన తాత్త్వికతతో నిలడేదే ఆధునికత.
***
అభ్యుదయవాదం, విప్లవ వాదం వాస్తవికతావాదాలు కొంతవరకు హేతు వాదాలు ఈ
కోవలోకే వస్తాయి.ఆధినికతాతత్త్వం పరకాష్ట చేరిన దశలో సింబాలిజం, ఇమేజిజం,
ఇంప్రెషనిజం, ఫ్యూచరిజం, డాడాయిజం, సర్రియలిజం, నేచురలిజం అనే ధోరణల
సమూహమే '' ఆధునికతకు '' మారుపేరులయ్యాయి.ప్రపంచంలో 1748 లో వచ్చిన వైజ్ఞానిక పారిశ్రామిక విప్లవం, 1780 లో వచ్చిన రాజకీయ ఫ్రెంచ్ విప్లవం 1914-18 మధ్య జరిగిన మొదటి ప్రపంచయుద్ధ నేపథ్యాలలో ఈ సాహిత్య ప్రపంచంలో కవిత్వం కొత్తపుంతలు తొక్కింది. కాల్పనిక వాదం, సాంప్రదాయికతా వాదం, హేతువాదం లాంటివి 18, 19 శతాబ్దంలో మానవుడికీ ప్రకృతికి మధ్యగల సంబంధాలు, వైరుధ్యాల నేపథ్యంలోనే ఉద్భవించాయి. తదుపరి స్వేచ్ఛావాదం, ఫ్రాంస్‌ లోను, ఆదర్శవాదం జర్మనీలోనూ, సౌందర్యవాదం బ్రిటన్‌లోనూ పుట్టాయని తెలుస్తోంది.
***
మన తెలుగునాట కాల్పనిక వాదానికి ఆర్థిక పునాదులు లేవు. అర్థ ధనస్వామ్య, అర్థ భూస్వామ్య విధానాలు కొనసాగి భావ కవిత్వం పురుడుపోసుకుంది. పై పాశ్చాత్య ధోరణులు ప్రభావంతో, భిన్న ధోరణులతో భావ కవిత్వంలో చోటుచేసుకున్నాయి. స్వీయ నియంత్రణ ద్వారా అమలిన శృంగారం, విషాదం,నిరాశ, పునరుద్ధరణ, జాతీయోద్యమం, దేశభక్తిలాంటివి భావ కవిత్వంలో మార్పులు మనం గమనించవచ్చును.అలాగే సామ్యవాద వాస్తవికతకు, కాల్పనంకతను జోడించినపుడే సాహిత్యం ప్రజలకు చేరువౌతుంది అని విప్లవవాదుల భావన. తాత్వికంగా ఆధునికతలో భాగంగా తెలుగు సాహిత్యంలో కనిపిస్తున్న ధోరణి వాస్తవికతావాదం సహజవాదం(నేచురలిజం)పేర అమెరికా రష్యాలలో 19 వ శతాబ్దం చివరిలో విరివిగా కనిపించింది. వాస్తవికతా వాదంలో (క్రిటికల్ రియలిజం) సవిమర్శక వాస్తవికత(సోషలిస్టు రియలిజం) సామ్యవాద వాస్తవికత ప్రధాన అంశాలుగా పేర్కొనవచ్చును. వాస్తవికతను ప్రతిబింబించడంతోపాటు సామాజిక జీవిత సమస్యలకూ పరిష్కారం సూచించడం ఒక భాగమని తెలుస్తుంది. సమాజ చరిత్ర దృష్టితో చిత్రీకరించడం కూడ వాస్తవికతలోని భాగమే. '' కమ్యూనిస్టు అన్విక్షకి విషయంలో అచంచల నిష్ట, ప్రజాసేవానిరతి, పాక్షికత,శ్రామికజన సమరశీల పోరాటాల సంబంధం, మానవీయ
సోషలిజం'' సామ్యవాద వాస్తవికతకి అద్దం. ఈ పరిస్థితిని వివరించేది మాత్రం గతితార్కిక
భౌతిక వాద సిద్ధాంతమే. ఆ సిద్ధాంతమే అభ్యుదయ సాహిత్యానికి పునాది. త్రిపురనేని రామస్వామి చౌదరి రచనల్లు రేషనలిజం ఆధారంగా వుంటాయి. పాశ్చాత్య దేశాలలో

17 వ శతాబ్దంలో ఆరంభమై మనదేశానికి 20 శతాబ్దానికి మాత్రమే యిది మొగ్గతొడిగింది. కాల్పనిక వాదానికి సమాంతరంగా హేతువాదం ఆరంభమైంది. ముద్దుకృష్ణ '' అశోకుడు ''- చలంగారి '' సావిత్రి ''- పెండ్యాల వెంకటసుబ్రహ్మణ్య శాస్త్రి '' మహాభారత విమర్శనం'' - నార్ల వారి '' జాబాలి '' - త్రిపురనేనివారి '' ఖూని. భగవద్గీత, '' లాంటివి ఉదహరించుకోవచ్చు.
***
తరువాతి పరిణామాలు అధివాస్తవికత, అస్తిత్వవాదం, అనుభూతివాదం, చైతన్య స్రవంతి, విప్లవ వాదం సంప్రయదాయవాదం, రూపవాదం, జనామోద వాదంలాంటీ ధోరణులు శాఖోపశాఖలుగా వాదాలు, వివాదాలు నినాదాలు ఉద్ధానకతనాలతో సాగింది. సాహిత్యోద్యమం దిగంబరకవిత్వం, దళిత వాదం, స్త్రీవాదం, అంటూ ఎన్నో రకాలుగానూ సాగింది. అరసం, విరసం, సరసం..ప్రరసం...అంటూ సంఘాలూ వచ్చాయి.సాహితీకృషి విరివిగా జరిగింది.
ఉపసంహారం:
దేవీప్రియ ఒక వ్యాసంలో '' రచయితలకేమైనా చెబితే లెక్చరిచ్చినట్టుంటుంది. జనామోదం కోసం యేదిపడితే అది రాయకండి. జనానికేమి అవరమో? ఎటువంటి జాగృతి అవసరమో? అది రాయటానికి మాత్రమే ప్రయత్నించండి! కె.వి.రమణారెడ్డి చెప్పినట్లు '' మార్క్సిజమే '' వల్లెవేయాల్సిన పనిలేదు. కాని, కావలసింది జీవిత వాస్తవాన్ని కాస్త చైతన్యవంతంగా అర్థంచేసుకుని, స్పష్టమైన అవగాహనతో సాహిత్య రూపంగా ( కథ/కవిత/పద్యం.గేయం/వ్యాసం/రూపకం)రూపమేదైనా దాన్ని లోకానికి చేరేలా చేయగలిగితే - ఆ సాహిత్యానికి అసలు సిసలు జనామోదం లభించి తీరుతుంది ''
Betrot Bretcht అభిప్రాయం ప్రకారం '' Popular means intelligible to broad
maasses, taking over their own forms of expression and enriching them (by adopting and consolidating their stand point) representing most progressive section of the people in such a way than it can take over to leadership.''

***
ఇవాళ కొత్త ధోరణి ప్రబలింది. మార్క్సిస్టు సిద్ధాంత నినాదాలు, విప్లవ అలంకారికత వాడే
రచయితల తెగ యింకొకటి పుట్టుకొచ్చి, '' కవిత్వ పదార్థం '' యెక్కడున్నా అస్వాద యోగ్యమే! మార్క్సిస్టు సిద్ధాంతం పోరాట ప్రవచనాలు తమకీ తెలుసు. అచరణకీ సిద్ధాంతనికీవున్న మార్క్సిస్టు నిబంధనని విస్తృతం చేయడమే వారి లక్ష్యం. ఆంధ్ర దేశంలో యీనాడు వెలువడుతున్న సాహిత్యాన్నీ పలాయనవాద సాహిత్యం, బూర్జువా సిద్ధాంత పునాది అధారంగా వున్న సాహిత్యం అతి '' వామ '' పక్ష సిద్ధాంత ప్రేరిత సాహిత్యంగా స్థూల విభజన చేసుకోవచ్చు.పై తరహాలన్నీ కూడ ప్రయోజనపుష్టమైన సాంస్కృతిక రంగాన్ని యేర్పాటు చేయవు. ఫెడ్రిక్ ఎంగిల్స్చెప్పినట్టు '' Freedom is recognition of necessity '' ఇదే అంశం మీద క్రిస్ట్‌ఫర్‌ కాడ్వెల్‌ అన్నమాట గుర్తు
తెచ్చుకుందాం '' Art is the expression of man's freedom in the world of feeling, just as science is the expression of freedom in the world of sensory perception, because both are conscious of the necessities of their worlds and can change them-art the world of feeling of inner reality, science the world of phenomena of outer reality'' (Illusion and reality - Christfer Caudwel)

(ఆర్వీఆర్ వ్యాాసాల నుండి సేకరణ )

10.2.2014 ఉ.7.30

కపిల రాంకుమార్|| మచ్చ ||

కపిల రాంకుమార్|| మచ్చ ||

ఒంటరి గది, చిన్న కిటికి
రెండో మనిషికి నిలబడె చోటులేని
ఇరుగు గది...
ఆ గదిలో దాదాపు ఐదేళ్ళు బందీని!
అదీ పెళ్ళయ్యే వరకు!
తలచుకుంటేనే భయం! భయం!
రజస్వలైన 12 ఏటనుండి
తిండికి స్నానానికి తప్ప - బయటిలోకం తెలియకుండా
నిర్బంధానికి గురిచేసిన - సంప్రదాయపు సంకెళ్ళు!
మరువలేని కరాళ నృత్ర్యం! కళ్ళల్లో శూలాల్లా గుచ్చుకుంటూ
కంటి నిండా నిద్రలేని రోజులెన్నో
కన్నీటి చారికలతో చెంపలు - బిగిసిన విషాదపు ఘాతాలెన్నొ!
చదువు చంకనాకి - గుణింతాలు మరిచిపోయే
మైమరుపు ఆవహించినట్లు - అక్షరాలు తడుముకుంటూ
పనికిరాని కాగితాలపై - కాటుకలో ముంచిన చీపురుపుల్లతో
రాసుకున్న పిచ్చి భావనాగీతాలెన్నో!
***
ముక్కు మొహం యెరుగని
కొత్త వ్యక్తితో ముడిపడేవరకు లభించని విముక్తి
అది స్వేచ్చ మాత్రం కాదు
మరో బందిఖానాకు బదిలీ మాత్రమే
అక్కడా ఎన్నో నిబంధనలు,
నియమాలు కట్టుబాట్లు ....
చదువుకు మాత్రం పుల్‌స్టాప్‌ పెట్టిన వైనం!
కోరిక కొంత కాలనాళికలో స్థాపితం కాబడిన కొత్త కారాగారం
అత్తవారిల్లు!
***
ఒక రోజు పెద్ద ఉరుము మీద పడ్డట్టు మా వారి గొంతు
ఎవరో చెప్పితే, విని ముక్కోపంతో
రాక్షసుడిలా ఘర్జన...
'' చదువురాదను కుంటే
కవితలు, కథలు కూడానా....అదీ
పురుషాహంకారాన్ని సవాలు చేసేలానా? ''
అంటూ తన నడుము బెల్టుతో
విశ్వరూపం నా వీపుమీద!
కళ్యాణమైన తదుపరి సుఖపడింది లేదు
పైపెచ్చు ఆంక్షలు! పాబందీలు!
పెళ్ళికాకముందు చిత్తుకాగితాలపై రాసిన భావనలు
మా తమ్ముడు జాగ్రతగా వివిధ పత్రికలు పంపినట్టున్నాడు
నా కర్మకాలి అచ్చవటం - మా యముడి దృష్టికి రావడం!
ఈ రసాభాసకు ఆజ్యం అయింది!
మళ్ళీ నాలుగేళ్ళు మౌనం!
మా యమునిలో మార్పు వస్తుందేమోనని
అదీ ఒక కొడుకుపుట్టిన తరువాతనైనా
అడియాసే మిగిలింది.....
ఆంక్షలు యథాస్థితే కొనసాగింది!
రెండో సంతానం ఆడపిల్ల కలగగానే
నాలో పట్టుదల ఎక్కువైంది!
నాలా నా బిడ్డ నిర్బంధాలకు గురికాకూడదనుకున్నా!
గట్టి నిర్ణయం తీసుకున్నా
యముడ్ని సమధానపరచాలని చూశా! -
ఊహూఁ . ససేమిరా అన్నాడు!
నా అత్త మామలు అదే దారి
తీవ్ర సంఘర్షణానంతరం విడాకుల వరకువెళ్ళింది!
కొంత కాలానిలి మా ఆమ్మ, నాన్న గతించారు,
ఇక నాకు పెద్ద దిక్కుగా ఒకే ఒక వితంతు సోదరి,
తను మాత్రం నా భావాలకు విలువిచ్చి
ప్రోత్సహించింది కాబట్టి
మీ ముందు ఓ రచయిత్రిగా, కవయిత్రిగా, కాలమిస్టుగా
ఒక తల్లిగా, ఒక ఉద్యమ కార్యకర్తగా ...నిలబడ్డాను.!
అందుకు నా లాగే మచ్చలనుభవించిన మా అక్క
నన్ను ఇంత దానిని చేసింది....ఆమెకు ఎల్లపుడూ
ఋణపడివుంటా నేనెల్లపుడూ.....
నా బిడ్డ, నాకొడుకు ఇద్దరు చదువుకుంటున్నందుకు
ఆనందం, సంతోషం,
నేపుట్టిన 33 సంవత్సరాలనంతరం
నాలో కొత్త సమరోత్సాహం !
వంటి మీద మచ్చలుగా మిగిలినా,
మనసుమీది మచ్చను తొలగించాలని
మచ్చరాలిక రాకుండా నిలువరించాలని!

***.....
ఒకానొక దృశ్యం దీనికి ప్రేరణ .....
1.2.2014 సాయంత్రం 4.10